Chào bạn thương,
Chào mừng các bạn đến với series Podcast Lắng nghe những mầm xanh. Đây sẽ là một hành trình tái khám phá thiên nhiên cả trong và ngoài mình. Là hành trình quay về lắng nghe những hạt mầm đang cựa quậy nơi lòng đất tâm thức, chầm chậm trải qua những mong manh và tăm tối để chờ ngày mở vỏ, đội đất vươn lên, hướng về phía mặt trời. Và cũng là hành trình hiểu & thương toàn bộ mạng lưới sự sống mà mình là một phần không thể tách biệt trong đó.
Bạn có thể lắng nghe bản audio của nội dung này trên các kênh Podcast của Phương vào mỗi thứ Ba hàng tuần:
Youtube: https://bit.ly/CCMS_YT
Apple Podcast: https://bit.ly/CCMS_Podcast_Apple
Spotify: https://bit.ly/CCMS_Podcast_Spotify
Các bạn ơi, chúng ta ai cũng có nhu cầu muốn được hiểu bản thân mình thật rõ ràng phải không nào? Mình là ai, mình muốn gì... là những câu hỏi mà chúng ta thường đặt ra cho bản thân và câu trả lời mà chúng ta có thể đưa ra trong thời điểm hiện tại là một trong những căn cứ quan trọng để điều hướng cho tương lai.
Hôm nay, Phương muốn mời các bạn cùng khám phá về bản thân mình không phải dưới góc độ “mình là ai" - như một con người có định danh trong xã hội về tính cách, nghề nghiệp, ngoại hình, lối sống... mà đi xuống tầng sâu hơn nữa, cơ bản hơn nữa: mình là gì? Có những gì cấu tạo nên cơ thể vật lý này của mình? Và nó chỉ dừng lại về mặt vật lý thôi hay sẽ có sự liên kết thế nào đến các tầng tâm lý và nhận thức?
Vì đây là những câu hỏi lớn, nên podcast đầu tiên sẽ chỉ dừng lại trong phạm vi của yếu tố Đất. Đất ở trong cơ thể biểu hiện ra sao thông qua hình hài, cảm giác? Nó chịu ảnh hưởng bởi những yếu tố gì? Đất bên trong mình liên hệ thế nào với Đất ở ngoài mình? Và từ những hiểu biết đó, mình có thể chăm sóc cho cơ thể như thế nào? Cuối bài viết, Phương gửi tặng một bản audio dẫn thiền để chúng ta có thể thực tập Buông thư và cảm nhận nguyên tố Đất cùng nhau.
Bạn có thấy hào hứng không? Mình cùng bắt đầu nhé!
Click để nhảy đến phần bạn quan tâm, hoặc kéo xuống đọc theo thứ tự của từng mục:
Đất trong mình và ngoài mình
Bây giờ, bạn có đang cảm thấy bàn chân mình, hay những bộ phận cơ thể khác đang đặt trên mặt đất không? Có thấy sức nặng của cơ thể đang được trọng lực kéo xuống bên dưới không? Sức nặng hay sức kéo đó là những tác động của yếu tố đất bên trong cơ thể.
Trên khắp thế giới, có rất nhiều sử thi, trường ca và các câu chuyện dân gian kể về nguồn gốc của loài người đi ra từ các dạng năng lượng cơ bản như đất-nước-khí-lửa và cây cối. Ở Việt Nam, có sử thi “Đẻ Đất Đẻ Nước" của người Mường cổ kể về khởi nguyên của vũ trụ. Từ một cái cây nguyên thuỷ với 90 cành nhánh, cái cành chọc trời đã trở thành ra hai thái cực gọi là hai ông bà Thu Tha và Thu Thiện. Rồi từ sự giao hợp nguyên thuỷ của cặp đôi này mà tạo ra Đất, Nước, cỏ cây và muôn vật.
“Gió ầm ầm đã nghe - Mưa le re đã thấy. Thứ nào muốn dậy đều nên thân hình - Đất đã có. Đất rộng thênh thang"............
(Đoạn trích về Đẻ Đất)
Nền y học cổ truyền của Ấn Độ, Trung Hoa và của nhiều nước như Việt Nam đều nói đến Đất như 1 trong những nền tảng cơ bản để hiểu về bản chất con người. Và mức độ cân bằng/thiếu cân bằng của các yếu tố này sẽ quyết định nên mức cân bằng tổng thể trong sức khoẻ thân lẫn tâm của con người. Trong cơ thể con người, yếu tố Đất được biểu hiện trong những phần đặc, rắn chắc như: khung xương, mô, cơ, răng, da, tóc, móng tay.
Nếu bỏ qua sự khác biệt của hình hài biểu hiện, thực chất những yếu tố cấu tạo nên cơ thể của chúng mình là không khác biệt với những yếu tố cấu tạo nên Đất chung quanh, dưới chân mình.
Ở cấp độ nguyên tử, cơ thể chúng mình cũng đều được tạo nên từ Carbon, Hydro, Ni tơ, các khoáng chất... có trong đất. Chúng ta được sinh ra từ cơ thể của mẹ mình, nhưng chính cơ thể của bà và của những người mẹ, người bà trước đó nữa cũng được cấu tạo từ những thành phần như vậy. Ở cấp độ cơ bản nhất này, chúng ta chẳng có gì khác biệt với cỏ cây, động vật, đá khoáng và muôn loài khác trong tự nhiên. Thậm chí, hệ vi sinh trong đường ruột - hiện nay đã được chứng minh là tối quan trọng đối với không chỉ tiêu hoá, miễn dịch mà còn với tổng thể sức khoẻ con người - cũng chính là vi sinh trong đất & không khí.
Khi mỗi người chúng mình lớn lên, chúng mình lại được nuôi dưỡng bởi Đất: rau cỏ, ngũ cốc, thịt động vật và thức ăn cho các loài động vật mà chúng ta đã ăn...đều được nuôi dưỡng từ Đất. Dưỡng chất đi từ đất lên, rồi thông qua bộ máy chế biến tinh tế của thực vật, trở thành những dưỡng chất cho chúng ta và những loài động vật khác tiêu thụ. Chúng ta có thể cần phải thêm những bước chế biến khác nữa, nhưng đừng quên rằng từ trước khi con người khám phá ra lửa và sử dụng lửa, tổ tiên của chúng ta đã ăn những món quà của Đất Mẹ mà không cần qua bất cứ một bước chế biến nào. Cây cối là phương tiện duy nhất và hoàn toàn tự nhiên chế biến giúp chúng ta rồi.
Cây là gạch nối giữa trời và đất. Thông qua cơ chế tổng hợp kỳ diệu của riêng cây cối, năng lượng từ trời và đất hội tụ lại cho chúng ta thụ hưởng dưới dạng thức ăn từ thực vật: rễ, thân, lá, hoa, quả hạt, thậm chí là vỏ cây gỗ!
Thế nhưng, hầu hết các tiến trình này đều vô hình trong mắt con người. Nó diễn ra mà không cần chúng ta phải dụng ý, phải tác động đến. Con người chúng ta lại có xu hướng đổ dồn chú ý đến những gì mà có thể thấy được, nên ta thường quên mất hay thậm chí không hay biết bản chất chân thực này bên trong mình. Ta chỉ thấy mình khác, rất khác so với vạn vật chung quanh. Ta thấy mình là giống loài thông minh với những gì có vẻ là đặc ân riêng so với các loài khác: có bộ óc lớn với trí tưởng tượng, ngôn ngữ, có cảm xúc và tư tưởng rất ưu việt.
Thế nhưng, với sự ra đời của vô vàn tiện nghi hiện đại, chúng ta càng ngày càng tách mình ra khỏi tổng thể tự nhiên. Chúng ta tự nhốt mình trong những bức tường chật hẹp của đô thị, nhà ở hiện đại và rất ít khi chạm vào đất. Thậm chí, nhiều người chúng ta lớn lên trong một môi trường tiệt trùng thái quá, vì gắn đất với những gì bẩn thỉu, kém an toàn. Cha mẹ lo lắng khi chúng ta vui chơi trên mặt đất và dính nhiều bụi bẩn. Dần dần, với sự đứt kết nối với Đất Mẹ tạo nên một đời sống hoàn toàn tách biệt về mặt tinh thần và cả những rối loạn & thiếu hụt thể chất bên trong cơ thể.
Trong podcast gần đây mang tên “Dưới chân mình là liều thuốc chữa lành kỳ diệu", Phương cũng đã giới thiệu các dẫn chứng khoa học về phương pháp Chạm Đất. Và nếu như các bạn đã nghe và đọc blog của Phương, hay đọc sách như “Khi bàn chân chạm vào đất mẹ", “ăn bẩn sống lâu"... chắc hẳn rằng trí óc logic của bạn cũng có thể được thuyết phục và yên tâm với vô số các dẫn chứng khoa học trong đó. Tuy nhiên, nếu như chúng mình chỉ dựa vào những thuyết phục logic của khoa học, mình sẽ chỉ dừng lại ở việc coi Đất như một một trong những phương tiện hay liệu pháp thay thế cần đến khi ta lâm vào bệnh tật... và xếp đất ngang hàng với những lựa chọn chữa bệnh khác như dùng viên bổ sung & thuốc.
Phương hy vọng rằng bạn không chỉ nhìn thấy Đất như liệu pháp tạm thời, mà còn cảm được Đất bên trong cơ thể mình. Thấy Đất như một phần trong mình và mình là một phần trong đất.
Chúng ta hãy gọi Đất với tên đầy đủ và kính trọng là Đất Mẹ. Như tổ tiên của chúng ta dưới nhiều hình thức dân giác khác nhau như truyện kể, tục ngữ, diễn xướng, ca hát...đã ca ngợi Đất như người mẹ đôn hậu và bao dung đã sinh hoá và dưỡng dục nên muôn loài. Đất thiêng liêng , có sự sống, có hồn, có sức mạnh, có sự khôn ngoan và tình yêu bao la. Con người khắp nơi trên thế giới này bản năng có thể cảm nhận được sức mạnh bao trùm của Đất. Khi di chuyển, động thổ, cưới hỏi, làm ăn... họ đều có lễ cúng cầu xin thần Đất, thần Thổ Địa cho mình được bình an, mọi bề thuận lợi.
Một số người trong chúng ta có thể coi đó chỉ là những tín ngưỡng dân gian, thậm chí là mê tín, hủ tục cần loại bỏ. Thế nhưng, Phương cho rằng cùng 1 hành động hay nghi thức, ta có thể chấp nhận & tiếp nối nó với cốt lõi tinh thần là ở sự khiêm nhường nơi mình và sự tôn kính những gì thiêng liêng mà các giác quan hạn hẹp, cùn nhụt của mình chưa thể thấy hết.
Vậy chúng ta có thể kết nối với Đất trong cơ thể qua những cách nào?
Đất trong cơ thể không giống với Đất ta thấy bên ngoài ở biểu hiện hình hài, và cả tính di động. Đất trong cơ thể nên được thường xuyên vận động để được giữ trong trạng thái lành mạnh nhất.
Có 2 cách để kết nối và điều hoá:
1. Cách đơn giản nhất là chúng ta bắt đầu ý thức đến những chuyển động cơ bản của cấu trúc xương - cơ: đi, đứng, ngồi, nằm và cả những vi chỉnh khác mà mình có thể làm.
Nếu như chúng ta sống với những câu chuyện trong đầu nhiều quá, chúng ta còn không biết là cơ thể mình đã vô thức dịch chuyển ra sao. Ta mệt mỏi, uể oải vì không để ý đến cơ thể và những nhu cầu của nó.
Càng về già, lưng càng còng vì sau bao nhiêu năm không để ý, ta không biết rằng cơ thể mình đã luôn được trọng lực kéo xuống theo một chiều hướng về phía đất. Thậm chí khi còn trẻ, nhiều bạn đã bị đau cổ vai gáy do ngồi trước màn hình máy tính hay làm các công việc khác trong thời gian quá lâu mà không xê dịch.
Như bài hát của Trịnh Công Sơn:
“Mệt quá đôi chân này, tìm đến chiếc ghế nghỉ ngơi. Mệt quá thân ta này, nằm xuống với đất muôn đời"
Về cuối ngày, ta thường chỉ muốn ngồi - nằm. Đó là yếu tố Đất trong ta trở nên quá nặng nề do thiếu vận động. Giống như Đất bên ngoài có thể trở nên chai lì, thiếu sinh khí do bị ép chặt dưới bề mặt bê tông của những con đường vậy. Càng mệt mỏi, cơ thể càng vô thức tìm cách được tiếp chạm với Đất nhiều hơn. Bạn sẽ muốn ngồi, muốn dựa lưng, muốn nằm hẳn xuống và được nâng đỡ bởi Đất, bởi một mặt phẳng bên dưới.
Và cứ thế, khi ta kết thúc cuộc đời - ta về với Đất - yếu tố Đất trong cơ thể tan hoại dần và lại thành cát bụi... con người được chôn xuống Đất, và lại trở thành một phần của Đất mà không còn phân biệt.
Đừng đợi đến lúc chết. Ngay bây giờ, mỗi khi bạn ngồi-đi-đứng-nằm bạn có thể cảm nhận Đất thông qua các chuyển động thô của cơ thể.
Ô, đây mà là Đất sao? có thể bạn cũng thấy lạ lẫm, khó hình dung. Nhưng sau 1 thời gian chú ý hơn vào các xu hướng tự nhiên của cơ thể, bạn sẽ thấy nó không chỉ là tưởng tượng và phải cố gắng hình dung nữa. Bạn thấy Đất ngày một rõ hơn, và cũng thấy tổng thể trong mình ngày một rõ hơn.
2. Cách thứ hai mà chúng ta có thể cảm nhận yếu tố Đất là thông qua các cảm giác trên thân thể.
Khi nghĩ về yếu tố Đất, bạn sẽ mô tả bằng từ gì? Với mình thì đó là sự vững chãi, ổn định và cứng cáp. Bạn cảm nhận các tố chất này thông qua đâu?
Khi ngồi, khi đứng: hãy cảm nhận những tiếp chạm của các bộ phận cơ thể trên mặt đất: dồn sự chú ý vào đó, bạn cảm thấy nó nặng/nhẹ? cứng/mềm? thẳng thớm/cong gập? vững chãi/lỏng lẻo?
Khi đi: bạn thấy sự chuyển động của cơ thể mình ra sao? Có nặng nề mệt mỏi, hay là nhẹ nhàng tự nhiên? Có 1 vùng xương, cơ nào được cảm nhận rõ ràng hơn các phần khác không?
Phương thường quan sát được yếu tố Đất rõ nhất thông qua buổi đi bộ hàng đêm. khi leo lên con dốc cao, các vùng cơ xương của toàn bộ đôi chân được vận động mạnh mẽ để nâng & kéo toàn bộ cơ thể được đưa lên những đỉnh cao. Rồi khi đến đường bằng, lại cử động nhịp nhàng mà không cần mình nỗ lực điều khiển thông qua ý chí. Đôi khi, chân còn nhanh hơn não. nó sẽ tự động phân phối lại trọng lực trong lòng bàn chân khi cần, nhảy tránh chướng ngại vật khi cần, xoạc ra để thăng bằng lại... Khi đi về, sẽ có cảm giác tê rần rần ở toàn bộ lòng bàn chân sau khi trọng lượng cơ thể dồn xuống. Một cảm giác thật sự rất sống động. Mình biết là mình đang thực sự sống.
Dĩ nhiên là các hình thức vận động xương - cơ khác cũng có thể giúp ta cảm nhận Đất. Nhất là khi ta ý thức đưa hơi thở đến nuôi dưỡng từng vùng cơ thể, thì ôi chao, cứ như là ta đang làm cho Đất trở nên tơi xốp vậy.
Khi cảm nhận rõ hơn rồi, chúng ta có thể chăm sóc cho Đất bên trong mình.
Cách đơn giản nhất là check in với cơ thể, và tự hỏi “cơ thể mình đang cần điều gì bây giờ?”
Nếu như đó là cái gì đó rất rõ ràng hiện lên như sự căng cứng và đau mỏi, thì câu trả lời có thể đơn thuần là ngay lập tức thả lỏng vùng cơ đó, hay xoa bóp cho những khớp xương. Để cho vùng đó được nghỉ và phục hồi.
Nhưng đôi khi, nó cần một chút lên kế hoạch và cam kết dành thời gian cho. Ví dụ như bạn cần đặt dịch vụ massage, đi xông hơi, hay mua thêm chút thảo dược để bồn tắm hôm nay trở thành spa của riêng bạn.
Và nếu như bạn giống Phương: thì bạn đi bộ :)) và cho toàn bộ cơ thể được hít hà mùi hương tự nhiên.
Đất tạo nên hình hài bên ngoài lẫn bên trong ta. Và Đất luôn được ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường bên ngoài, dinh dưỡng, vận động và cả những hợp chất sinh hoá được tiết ra từ trạng thái tinh thần của chúng ta nữa. Vì vậy, khi bạn chăm sóc cho mình nói chung là ít nhiều bạn đang chăm sóc cho Đất.
Tuy có nhiều lựa chọn, riêng hôm nay, Phương muốn mời bạn cảm nhận Đất thông qua một trạng thái hoàn toàn tĩnh tại, phẳng lặng mà ít phải nỗ lực nhất. Đó là thông qua phần Buông thư sâu: Đất ở trong mình.
Tư thế lý tưởng nhất là bạn có thể nằm xuống, nếu không thì chỉ cần ngồi hay thậm chí đứng trong tĩnh lặng là được. Và nếu thực sự bạn cảm thấy có mong muốn được tái kết nối với Đất Mẹ phía bên ngoài, thì tại sao không? Bạn có thể để tạm dừng. Đi lấy cho mình những gì cần thiết để yên tâm ở ngoài trời: Có thể chỉ cần một tấm thảm yoga hay trải chiếu, có thể cái mũ hay tấm khăn che mắt, nước uống...trong trường hợp bạn muốn đi lâu và xa.
Còn ngay cả bạn chọn nằm xuống ở trong nhà, hãy cứ sửa soạn thêm cho mình vật dụng và cả không gian phù hợp. Nằm xuống và trải cơ thể mình xuống một mặt phẳng nghe có vẻ đơn giản, nhưng đối với nhiều người trong chúng ta, nếu được thực hiện ở không gian chung , sẽ có cảm giác hơi bất an, dễ thương tổn và sẽ khó chịu khi có ai đó vô tình làm phiền.
Vì vậy, hãy đơn thuần là thu mình vào trong một không gian an toàn và riêng tư để bạn không cảm thấy ái ngại. Khi đã sẵn sàng, hãy bật video dưới đây và thực hành cùng Phương nhé.