Khái niệm Yoga Nidra - “giấc ngủ tỉnh thức”, có thể gây bối rối và mơ hồ với rất nhiều người. Tuy nhiên, dưới ánh sáng của những thí nghiệm, các nhà khoa học đã “kể lại” một cách hiệu quả và trực quan về hoạt động của bộ não trong thực hành này. Đó là cả một hành trình kỳ diệu và tuyệt vời, đang chờ bạn khám phá trong sự thư giãn.
Điều gì xảy ra khi chúng ta say ngủ?
Ngủ là một trạng thái nghỉ ngơi và thư giãn tự nhiên diễn ra theo chu kỳ của cơ thể và tâm trí, được mô tả bởi sự vắng mặt của suy nghĩ ý thức, cảm giác và vận động. Khi ý thức tách rời các cơ quan này thì sự kết nối giữa phần não bộ cảm giác, vận động và môi trường bên ngoài bị gián đoạn. Và khi điều đó xảy ra, ý thức dần thu rút lại và đi vào bên trong nguồn cội.
Nghiên cứu chỉ ra rằng trong suốt thời gian này, hệ thống các giác quan tự động thu rút theo thứ tự khi ý thức từ từ trực tiếp đi vào bên trong của tâm trí. Theo nghiên cứu, khứu giác là cơ quan đầu tiên thu rút. Theo sau khứu giác là vị giác, tiếp đến là thị giác, rồi là xúc giác và cuối cùng là thính giác. Các giác quan này lần lượt kết nối với hệ thống luân xa theo triết lý Tantra của người Ấn Độ. Chúng ta có thể hiểu rằng Yoga Nidra tương ứng với trạng thái ngủ, trên lằn ranh giới giữa thức và mơ.
Các thiền giả, các nhà tâm sinh lý học đều nhận ra sự hiện hữu của ba trạng thái ý thức nền tảng khác biệt. Đó là trạng thái thức, mơ và ngủ sâu. Mỗi một trạng thái ý thức này, cũng như trạng thái nằm trên lằn ranh của Yoga Nidra, có liên quan đến những mô hình khác biệt của hoạt động xung điện não.
STT | Trạng thái ý thức | Chiều kích tâm lý | Kiểu sóng não | Địa hạt trải nghiệm |
1 | Thức | Ý thức | Beta (13 – 20 c.p.s) | Nhận thức giác quan, những trải nghiệm hướng ngoại |
2 | Yoga Nidra | Siêu ý thức (turiya), trên bờ ranh giới giữa thức và mơ | Alpha (8-12 c.p.s) | Thư giãn sâu, mơ có ý thức, nguyên mẫu hình ảnh |
3 | Mơ | Tiềm thức | Theta (4-7 c.p.s) | Giải phóng cảm xúc, những nỗi sợ và khát khao đè nén |
4 | Ngủ sâu | Vô thức | Delta (0-4 c.p.s) | Bản năng và những khát khao nguyên thủy thức dậy |
Ở giữa giai đoạn tỉnh và mơ, có một dải nhận thức và trải nghiệm khác biệt và quan trọng. Trạng thái thoáng qua này hiếm khi kéo dài quá 3 đến 5 phút, tương ứng với nhịp điệu sóng alpha hoạt động (với tần số 7-12 bước sóng mỗi giây).
Khi trạng thái tỉnh của thực tại tan biến, thì trải nghiệm của trạng thái mơ thay thế chúng.
Yoga Nidra xảy ra ở ngưỡng của ý thức cảm giác và ý thức ngủ này. Nó được mở ra khi ta biết học cách nới dài khoảng thời gian của trạng thái nửa tỉnh nửa mơ ngắn ngủi này trước khi rơi vào giấc ngủ bình thường. Trong Yoga Nidra, ta cô lập não bộ và trở nên hướng nội, trong khi đó vẫn duy trì nhận thức ở một mức độ nhất định để bằng cách lắng nghe và tự động làm theo lời hướng dẫn.
Bằng cách duy trì sự nhận biết và tỉnh thức trong giai đoạn nhip điệu sóng alpha chiếm ưu thế này, ta sẽ có được sự trải nghiệm thư giãn hoàn toàn. Điều này không chỉ có lợi hơn so với giấc ngủ thông thường mà còn mở ra một cánh cửa dẫn đến nhận thức cao hơn.
Lợi ích của thực hành Yoga Nidra dưới góc nhìn khoa học
Giải tỏa căng thẳng
Trạng thái Yoga Nidra cho thấy phản ứng tích hợp của vùng dưới đồi, dẫn đến giảm hoạt động thần kinh giao cảm (hưng phấn) và làm tăng chức năng phó giao cảm (thư giãn). Phản ứng thư giãn này có thể được xem là phản ứng nghịch đảo của phản ứng gọi là “chiến hoặc chạy” - trạng thái phòng vệ ngay lập tức khi đối phó với những nguy hiểm sắp xảy ra. Đó là dấu vết tiến hóa của cuộc sống bộ lạc thuở sơ khai khi sự sinh tồn của con người liên tục bị đe dọa.
Mức độ thư giãn đạt được trong Yoga Nidra phần nào giúp giảm bớt tác hại của phản ứng chiến hoặc chạy. Nghiên cứu chỉ ra rằng thực hành Yoga Nidra thường xuyên làm giảm đáng kể huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương ở bệnh nhân cao huyết áp, đồng thời làm thay thay đổi mức độ lưu thông của các hóc môn căng thẳng, adrenaline và cortisol được tiết ra ở tuyến thượng thận.
Ứng dụng trị liệu
Yoga Nidra có thể được sử dụng độc lập, hoặc kết hợp với các hình thức trị liệu y tế thông thường khác. Nó hữu ích trong cả tình trạng cấp tính và mãn tính, đặc biệt là trong các tình trạng thoái hóa và liên quan đến căng thẳng như tăng huyết áp, bệnh mạch vành và viêm khớp. Các bệnh liên quan đến yếu tố tâm thần cao như hen suyễn, loét dạ dày tá tràng và đau nửa đầu phản ứng tốt với liệu pháp Yoga Nidra.
Rối loạn tâm lý
Trong Yoga Nidra, tiềm thức được khai thác, giống như dầu thô được đưa lên bề mặt của một giếng dầu. Những chất liệu bị đè nén trước đây, là nguồn gốc của nỗi đau tinh thần và hành vi sai lầm, được phép tự phát triển thành nhận thức, nơi nó có thể được tái hiện và tái hòa nhập vào nhân cách một cách có ý thức. Tự nhận ra và giảm bớt phản ứng nhạy cảm với những ký ức đau buồn sẽ xảy ra sau đó một cách tự phát.
Trong các nghiên cứu được thực hiện ở Hoa Kỳ và Châu Âu, những đứa trẻ hiếu động được dạy Yoga Nidra cho thấy mức độ hiếu động giảm đáng kể, cải thiện khả năng chú ý, giảm bồn chồn và hành động tự phát. Kỹ thuật này đã được áp dụng trong các lĩnh vực khác của tâm lý trẻ em, bao gồm thiếu thốn tình cảm và khuyết tật, và rối loạn hành vi, với kết quả sơ bộ rất khả quan.
Mất ngủ
Không có gì ngạc nhiên khi Yoga Nidra là một phương pháp điều trị thành công chứng mất ngủ, hoặc giảm thời gian cần thiết để đi vào giấc ngủ. Những người từng bị chứng mất ngủ tập Yoga Nidra trước khi đi ngủ cho biết họ thường chìm vào giấc ngủ trong khi luyện tập.
Nghiện ma túy và nghiện rượu
Bằng cách giảm bớt những xung đột và căng thẳng sâu trong tâm trí, Yoga Nidra thúc đẩy cảm giác hạnh phúc nói chung, giúp hạn chế tiêu thụ quá nhiều cà phê, thuốc lá và rượu 15 cũng như hỗ trợ trong việc kiểm soát lạm dụng và nghiện ma túy.
Bệnh mãn tính
Trong một nghiên cứu được thực hiện với những bệnh nhân bị khuyết tật nặng và lâu dài, tại Trung tâm Y tế Đại học California ở Davis (Mỹ), các nhà nghiên cứu kết luận rằng Yoga Nidra có thể áp dụng cho những bệnh nhân nằm liệt giường, mất khả năng vận động và mắc bệnh mãn tính ở mọi mức độ. Báo cáo chỉ ra rằng Yoga Nidra có thể cải thiện cuộc sống của những bệnh nhân này theo một số cách cụ thể:
• Giảm chứng mất ngủ và rối loạn giấc ngủ.
• Duy trì cơn đau vừa phải nằm ngoài nhận thức có ý thức
• Giảm bớt một phần cảm giác tuyệt vọng và trầm cảm vốn thường làm phức tạp triển vọng điều trị
bệnh mãn tính.
• Giảm nhu cầu sử dụng thuốc giảm đau, thuốc ngủ và thuốc an thần.
Yoga Nidra còn có tiềm năng hỗ trợ cải thiện nhiều rối loạn thể chất khác bao gồm hen phế quản, viêm đại tràng và loét dạ dày tá tràng, tim mạch và ung thư.
Khai phá tiềm năng học hỏi & sáng tạo
Những thí nghiệm ngày nay tiết lộ rằng Yoga Nidra còn là một phương tiện hiệu quả để nâng cao năng lực học tập.
Có nhiều quá trình khác nhau mà thông qua đó, kiến thức được gieo mầm trong não bộ con người. Trong hầu hết những phương thức này, việc học tập hầu hết vẫn diễn ra ở cấp độ trí óc. Tuy nhiên, trong hệ thống yogic, quá trình thấm nhuần kiến thức là một việc tự phát, diễn ra ở tầng sâu hơn của tâm trí.
Yoga Nidra là một phương thức đã được nhiều nhà giáo dục tiên phong áp dụng như một phương tiện cải thiện khả năng ghi nhớ có ý thức và do đó, tăng cường chức năng não bộ và khả năng học tập. Có hai yếu tố liên quan đến quá trình ghi nhớ, đầu tiên là khả năng hấp thụ thông tin của não bộ và thứ hai là khả năng ghi nhớ thông tin sau đó. Yoga Nidra có tác dụng trên cả hai yếu tố này bằng cách thiết lập một trạng thái tiếp thu tối đa trong tiềm thức đi cùng với trạng thái nhận thức kèm theo.
Thực hành Yoga Nidra mở ra một khái niệm mới mẻ và đầy sức hút: học-tập-không-nỗ-lực.
Các nhà cách mạng giáo dục như Tiến sỹ Georgi Lozanov, một nhà tâm lý học người Bulgary, cũng là nhà sáng lập – giám đốc Học viện Suggestopedy ở Sofia, hiện nay sử dụng Yoga idra để tạo ra một bầu không khí mà trong đó, kiến thức có thể thu nhận được không cần nỗ lực và sau đó có thể được đánh thức lại mà không gặp phải rào cản nào. Sử dụng kỹ thuật này, Lozanov có thể dạy một ngoại ngữ bằng 1/5 số thời gian dạy trong một lớp học thông thường!
Phát triển tâm linh
Mục tiêu cuối cùng của Yoga Nidra không chỉ đơn thuần là chống lại những ảnh hưởng của căng thẳng và điều chỉnh sự mất cân bằng xảy ra do sự suy yếu của hệ thống kiểm soát căng thẳng.
Những bậc hiền triết, những người đầu tiên xây dựng phương pháp này không quan tâm đến sự phức tạp của cuộc sống hiện đại. Họ nghĩ ra Yoga Nidra như một con đường để đạt được sự tự nhận thức, samadhi.
Samadhi là một trạng thái chuyển động chủ động và không ngừng của dòng chảy tự ý thức.
Cái nhìn thoáng qua về samadhi có thể đạt được bởi những người thực hành Yoga Nidra là đủ để biến người thực hành từ một nạn nhân của căng thẳng trở thành một người chiến thắng trong cuộc sống.
Đây là một bí mật tuyệt vời của Yoga Nidra.
[Nguồn: Lược trích từ sách YOGA NIDRA - Swami Satyananda Saraswati]